Tabloidyzacja mediów

Jakiś czas temu siedząc w pracy słuchałem radia. Była to popularna „zetka”. Nie słucham tej stacji podobnie jak nie oglądam telewizji. Drażnią mnie reklamy. Wyjątki robię dla wiadomości – tych akurat posłuchać lubię. Tamtego dnia moją uwagę przykuła ich struktura. Pierwsza podana przez „radio ZET” informacja dotyczyła pogryzienia przez psa. Nie wchodząc w szczegóły chodziło o to, że gdzieś w Polsce pies pogryzł dziecko. Kilkuletnią dziewczynkę. Pogryzł – zaznaczam, nie zagryzł. Zastanowił mnie ten news. Jak to możliwe, że z tak błahej sprawy media uczyniły wiadomość dnia? Jak to możliwe, że podano ją jako pierwszą, najważniejszą a dopiero po niej nastąpiły informacje polityczne, gospodarcze, kulturalne, sportowe? Sprawa pogryzienia przez psa jest rzeczywiście bardzo przykra, ale może ona stanowić sensacje na skalę jednej wsi. Ewentualnie jeszcze dwóch okolicznych. Ale robić z tego wiadomość dnia w dużej, ogólnopolskiej stacji radiowej? Czy naprawdę tego dnia nie zdarzyło się na świecie nic ważniejszego?

Wówczas skomentowałem to krótko. Jak tak dalej pójdzie to niedługo zaczną w wiadomościach mówić o tym, że gdzieś w Polsce przykładowy Zenek kopnął w tyłek Wieśka. I zrobią z tego sensację dnia. Można sobie żartować, ale tak naprawdę sprawa jest poważna. Kilka dni później przypadkowo wpadała mi w ręce „Rzeczpospolita”. Moją uwagę zwrócił artykuł pióra Piotra Skwiecińskiego (byłego prezesa PAP) zatytułowany „W awangardzie medialnego postępu”. To bardzo dobry tekst dotyczący problemu, o którym wspomniałem powyżej. Nie będę go specjalnie komentował ani streszczał gdyż na szczęście jest w całości dostępny w Internecie. Polecam do przeczytania. Poniżej link do artykułu.

„W awangardzie medialnego postępu”

Po przeczytaniu można się zastanowić, kto ponosi winę za taki stan rzeczy. Media? Politycy? Czytelnicy i telewidzowie? Nie wiem na pewno, przypuszczalnie wszyscy po części. Wydaje się, że głównym winowajcą jest niekontrolowany kult pieniądza. Media już dawno zrzuciły maseczkę apolityczności. W nosie mają obiektywne przedstawienie różnych opcji, najczęściej jawnie i bez zażenowania wspierają jedną ze stron. Podobnie rzecz się ma z ideałami. Dawny system przypisywał mediom różne cele, między innymi komunistyczną indoktrynację społeczeństwa. Zaletą było to, że pieniądz nie stanowił głównego celu, czasopisma i telewizja nie stanowiły maszynki do produkcji banknotów. Dziś jest inaczej. Dominują media prywatne, które jak każda firma ma jeden cel – zarobić. Zamknąć rok możliwie największym zyskiem. Nie ważne jak. Liczy się oglądalność i liczba sprzedanych egzemplarzy. Ideały? misja? działalność kulturalna? edukacyjna? My chcemy zarobić. Służymy też do zdobycia bądź utrzymania władzy. Żeby zarobić i sprzedać jak najskuteczniej najlepiej celować w tych, których jest najwięcej. Przypodobać się przeciętności, szarej masie. Ewentualnie tym najgłupszym – nimi łatwo się steruje i dobrze na nich zarabia. Stąd na przykład „Fakt” żerujący na najprymitywniejszych instynktach i uprzedzeniach ma taką poczytność. Mało tego, jest nieraz cytowany jako autorytet przez inne, zdawałoby się poważniejsze media. Na tym zboczu pełnym czasopism, telewizji turlających się w stronę dna jest jeszcze kilka ostańców starających się utrzymać poziom. Są jeszcze państwowe media, w których pieniądz nie jest panem i władcą. Gdzie reklamy nie ma wcale lub przynajmniej nie jest puszczana w trakcie programu. Takie, które celują wysoko, proponują wyższą kulturę lub jakąkolwiek kulturę. Choćby wspominana niedawno Dwójka. W „Epiku” w dużych miastach można dostać ciekawe, ambitne czasopisma, niestety najczęściej drukowane w małym nakładzie. Bardzo ciekawe rzeczy można znaleźć w Internecie będącym jednocześnie śmietnikiem i Biblioteką Aleksandryjską, na razie w niewielkim stopniu cenzurowanym. To jednak mniejszość. Kult pieniądza będący efektem oddania, czego się da w ręce prywatne sprawia, że społeczeństwo jest coraz bardziej upupiane (Wiem, że to słowo pochodzące od Gombrowicza ma inne znaczenie, ale jakoś wyjątkowo mi tu pasuje). Przykre. Myślę, że tej niekorzystnej tendencji mogą zaradzić silne media publiczne. Maksymalnie apolityczne i nienastawione na zysk. Państwo nie powinno zrzucać odpowiedzialności za wychowanie społeczeństwa, oddawać go w ręce prywatne. Powinno wobec obywateli pełnić misję: edukować, promować kulturę, dobre wzorce, obyczaje, patriotyzm. Powinno wspierać swoją niezależność, m.in. przez utrzymanie własnych mediów będących nie tylko maszynką do robienia pieniędzy i dostarczającą obywatelom rozrywki typu teleturnieje oraz telenowele (jak w dawnym Rzymie: „chleba i igrzysk”). Pewnie, że państwowe media kosztują ale ich działalność powinna być jednym z filarów państwa, podobnie jak utrzymanie administracji i resortów siłowych. Prywatne media nie udźwigną tej misji bo tak jak pisałem są zwykle nastawione na zysk (stąd właśnie tytułowa tabloidyzacja) oraz władzę. Ponadto trudniej wymusić na nich apolityczność. Mają przecież jakiegoś właściciela (niekoniecznie polskiego) a ten jakieś poglądy polityczne. I pomyśleć, że są w Polsce ludzie głoszący, że publiczne media są zbędne. Że wystarczą prywatne. Straszne.

P.S. Szacunek i ukłony dla Pani Brzezinski.